"Gulli to’pbarggul"

Poytaxtdan bir necha o’n kilometr uzoqlikda joylashgan Toshkent va Pskent – ikkita asosiy markazni o’zida kasb etgan Toshkent maktabi o’zining yorqin xususiyati bilan ajralib turadi. Yirik kashtalardan eng katta devorga ilinadigan so’zanalardan foydalanilgan, aholi tomonidan oy-palak va yulduz-palak deb nomlangan.   Bir maromda markazda joylashtirilgan va quyosh yoki oyni ifodalovchi dumaloq shakldagi naqshlarni o’z ichiga olgan san’at asarlari keng tarqalgandir. Bu turdagi kashtado’zlik, ya’ni oy-palak bir uslubga solingan koinot manzarasini aks ettiradi. Ichida yulduz shaklida tikilgan naqshni o’z ichiga olgan to’pbarggul shaklidagi bezaklar yulduzli osmonni ifodalaydi va shunga mos ravishda yulduz-palak (ya’ni «yulduzli osmon», yulduz va falyak so’zlaridan kelib chiqib) deb ataladi.

Ushbu kashtaning hoshiyalari to’rtburchak shakllarga bo’lingan va ular o’simlik va yulduzlarga oid mavzuda turli xil naqshlar va kashtalar bilan to’ldirilgan. Bu esa bizga kashtado’z ayollarning o’z ishlarida samo va dunyoviy hayot o’rtasidagi bog’liqlikni yetkazmoqchi bo’lib harakat qilgani haqidagi tasavvurni beradi. Tadqiqotchilar to’pbarggul shaklidagi bezaklardan foydalanilganini ko’pincha quyosh va to’lin oyning tasviri sifatida qabul qilishgan.