"Anorguli, gulianor"

Toshkentdagi yirik kashtalardan soʻzani – mahalliy aholi oy-palak, yulduz-palak deb atagan ulkan devor pannolaridan foydalanganlar. Quyosh yoki oyni anglatuvchi markaziy maydonda uygʻunlik bilan  joylashgan dumaloq toʻpbarggul  kompozitsiyalari keng tarqalgan. Oy-palak deb nomlangan kashtachilikning bu turi stillashtirilgan shaklda hayot tasvirini yetkazgan. Toʻpbarggulli panno, ichida yulduz shaklidagi bezak bilan bezatilgan naqsh –  yulduzli osmonni ifodalaydi va  shunga mos ravishdaularni  yulduz-palak (falak – osmon) deb atashadi.

Taqdim etilgan palak maydoni oʻsimlik va astral tabiatning turli naqshlari va motivlari bilan toʻldirilgan toʻrtburchaklarga boʻlingan. Bu bizga hunarmand ayollarning kashtadoʻzlik ishlarida samoviy va dunyoviy hayot oʻrtasidagi bogʻliqlikni yetkazishga harakat qilganligi haqida tasavvur beradi. Atrofda oʻsadigan daraxtlar va gullar oʻsimlik naqshlarining prototipi sifatida ishlatilgan.

Oʻzbek kashtachilarining eng sevimli motivlaridan biri anor naqshidir. Qadim zamonlardan beri mahalliy aholi orasida anor – hayot, farovonlik, unumdorlik va muhabbat timsoli sifatida talqin etilgan. Bir xil naqshlar, bu holda  har bir hunarmand tomonidan alohida talqin qilinadigan anor naqshlari – umumiy koʻrinishda butunlay boshqacha koʻrinishga ega boʻlishi, va naqshli buyumning tuzilishi, unga tinchlik, xotirjamlik, jiddiylik yoki boʻronli harakat, dinamiklikni berishi mumkin edi.