Ornament nomi yo’qolgan

Yarim koʻchmanchi oʻzbeklar badiiy hunarmandchiligida jun mahsulotlarini qayta ishlash va tikish yetakchi oʻrinni egallagan. O‘zbekistonning janubiy viloyatlarida qo‘ng‘irotlar yashaydigan deyarli har bir qishloqda, har bir uyda hozirgacha kigizlarni uchratish mumkin. Oʻtovlarda kigiz tashqi va ichki bezak uchun ishlatilgan. Qoʻngʻirotlar, oʻtmishda Oʻrta Osiyoning koʻpgina koʻchmanchi va yarim koʻchmanchi qabilalari singari, kigizdan buyumlar yasashning bir qancha turlari va texnikasi mavjud. Ulardan biri turli rang va shakldagi kigiz bo‘yralarining alohida bo‘laklaridan tuzilgan naqshli qiz namatdir. Ushbu to’y kigizining texnikasining o’ziga xos xususiyati – kigiz va qo’lda kashta tikish kombinatsiyasi. “Qiz namat” nomi kigiz gilam “sarpa”ning ajralmas qismi bo‘lganligidan kelib chiqqan.

Ushbu turdagi kigiz gilamlaridagi bezak naqshning bezakliligi va murakkabligi bilan ajralib turadi. Kichik miqdordagi naqshlar bilan hunarmand ayollar bezakning son-sanoqsiz turlarini yaratishga muvaffaq bo’lishdi. Qiz kigiz to‘shagining bezaklari ko‘chmanchi xalqlarning dunyoqarashini aks ettirsa kerak – bular asosan ma’lum uslubga keltirilgan zoomorfik naqshlar bo‘lib, ular orasida qo‘chqor shoxlari, qurbaqagul naqshlari hamda turli geometrik shakllar sifatida – uchburchaklar, romblar, egri-to’lqinsimon naqshlari, aylana svastikalar, quyosh belgilari, to’pbarggullar, gul naqshlari va boshqalar alohida ajralib turadi.