"Oynusxa"

Toshkentdagi yirik kashtalardan so‘zana – mahalliy aholi tomonidan “oy-palyak”, yulduz-palyak deb atagan ulkan devor pannolari, ko‘rpa-to‘shaklar – gulkurpadan foydalanganlar. Markaziy maydonda ritmik tarzda joylashgan, quyosh yoki oyni anglatuvchi dumaloq rozetlarning kompozitsiyalari keng tarqalgan. Oy-palak deb ataladigan bu turdagi so‘zana uslublashtirilgan shaklda olam tasvirini (so‘zma-so‘z tarjima qilganda oy — oy, falak — osmon, olam, fazo) ifodalagan. Xuddi shunday quyosh va astral naqshlar  – Samarqand, Nurota, Buxoro, Jizzax hunarmandlari so’zana bezaklarida ham qo‘llanilgan. Ammo bu bezaklar faqat Toshkent kashtachiligida shunday ustun mavqega ega bo’lgan va samoviy nomlarga ega bo’lgan.

Uzoq vaqt davomida mashhur e’tiqodda oy ayollik printsipi, onalik bilan bog’liq bo’lgan taxminlar mavjud. Balki shuning uchundir xalq kelinni “oypari”ga (oy yuzli) qiyoslaydi.