Soʼzana va zardevor kabi yirik kashta buyumlar XX asrda ayniqsa Surxondaryoning dehqonchilik bilan shugʼullanuvchi oʼtroq aholisi oʼrtasida urf boʼlgan. Surxondaryo kashtachiligiga xos naqshlardan biri aylana tartibida tushirilgan – oy yoki lola naqshi boʼlib, u bir vaqtning oʼzida Oy va lola timsoli sifatida talqin etiladi. Аyrim tadqiqotchilarning taʼkidlashicha, bunday aylana koʼrinishli naqshlar samoviy kuchlarga va tabiat hodisalariga topinish bilan bogʼliqdir, bu gul sayli kabi marosimlarning oʼtkazilishida ham namoyon boʼladi.
Surxondaryo soʼzanalarini butun kompozitsiya sathi boʼylab joylashgan bitta katta toʼpbarggulli naqshlar boshqalardan ajratib turadi va ularga alohida oʼziga xoslik bagʼishlaydi. Toʼpbarggulni hosil qiluvchi va odatda kashta asosining rangiga qarama-qarshi rangda boʼlib, shaklan ham farqlanib turuvchi koʼp sonli chambargul naqshlar sharofati bilan soʼzanada abadiy qizgʼin harakat, tabiatdagi uzluksiz almashinish aks etgandek tuyuladi.
Аmir Temur nomli Shahrisabz moddiy madaniyat tarixi muzeyi