"Romb"

Gilamlarining o’ziga xos turlaridan biri asosan Surxondaryo, Qashqadaryo, Samarqand va Jizzax viloyatlarining hunarmand ayollari tomonidan tayyorlangan uzun tukli julhirs (so’zma-so’z – ayiq terisi) gilamidir.

Mutaxassislarning fikriga ko’ra, julhirslarni ishlab chiqarish texnologiyasi qadim zamon hunarmandlarining silliq to’quvdan tukli to’qishga o’tishini ko’rsatuvchi eng qadimiy uslub hisoblanadi. Julhirslar kompozitsiyasi asosan arxaik naqshlar – to’g’ri yoki pog’onali romblar, sakkiz qirrali yulduz, olti burchaklar va boshqalardan iborat.
Hoshiyalarda ko’pincha zoomorf bezaklar – shoxlar tasviri qo’llaniladi. Romb koinotning ramziy timsollaridan biri bo’lib, barcha xalqlarning an’anaviy san’atida juda keng tarqalgan naqshdir. Arxeologik topilmalardan O’zbekiston hududida ushbu ramzning qadimiyligini aniqlash mumkin.

Ko’pincha romb boshqa quyosh belgilari bilan birgalikda tasvirlangan. Bunday motivlar qadimgi kosmogonik va sehrli tasvirlar bilan bog’langan va yomon ko’zdan asrovchi tumor bo’lib xizmat qilgan.