"Tumorcha"

Samarqand soʻzanalaridagi kabi Jizzax so‘zanalarida ham bezakli gulchambar bilan hoshiyalangan yirik rozetlarga alohida e’tibor berilgan. Jizzax kashtalarining o‘ziga xos jihati — bu mahsulot burchaklarida sehrli himoya rolini o‘ynaydigan tumorcha naqshi.

Xalq e’tiqodiga ko‘ra, koʻpincha yangi turmush qurganlar va bolalar xavf ostida bo‘lgan. Shuning uchun yangi turmush qurganlarning xonasi albatta tumor tasvirlari aks etgan naqshli devor pannolari bilan bezatilgan. Jizzax so‘zanasida Toshkent palaklaridagi kabi odatda tumorlarga ularning kuchini ikki barobar oshiradigan “qalampir” (achchiq qalampir) tasviri qo‘shilar edi.

Mahalliy aholining fikriga ko’ra, achchiq qalampir yoki undan boʻlgan guldastalar jin, alvasti va boshqa ruhlarni qo’rqitish uchun sehrli kuchga ega bo’lgan. Hozirgacha ba’zi an’anaviy o’zbek oilalarida qalampir gulchambarlarini eshik ostonasi yoki burchagiga osib qo’yish odati saqlanib qolgan.