O‘zbek kashtachiligining mashhurligi uning nafaqat uyni bezashda egallagan o‘rni, balki shakllangan urf-odat va marosimlar bilan ham izohlanadi. Soʻzana (igna soʻzidan olingan) Xorazmdan tashqari asosan Oʻzbekistonning qadimgi oʻtroq dehqonchilik madaniyatining shaharlari va yirik qishloqlarida, savdo va hunarmandchilik markazlarida keng tarqalgan. Shahar aholisi orasida qo’lda tikilgan so’zananing panollari katta bo’lib, turar joy o’lchamiga moslashgan.
Samarqand mahsulotlarining rangi qizg’in va jiddiy rang sxemasi bilan ajralib turardi. Samarqand so‘zanasida, huddi Jizzaxdagidek kabi, katta rozetalarga alohida e’tibor berilgan. Ushbu kompozitsiya mutanosib ravishda joylashtirilgan katta va murakkab to’pbarggul – lolalardan iborat. Uchlari gulli elementlar bilan yakunlanadigan sakkiz tigʻcha (pichoq) naqshlari har bir rozetadan yon tomonlarga cho’zilgan. Afsuski, lola kompozitsiyali kashtachilik naqshlarining uzoq vaqtdan beri unutilgan va vaqt o‘tishi bilan bu quyosh motivining ahamiyatini ba’zi mutaxassislar zardushtiylik bilan bog’lashadi.
Oʻzbekiston madaniyati tarixi davlat muzeyi (Samarqand)