"Lola"

Samarqandning anʼanaviy bezak kashtachiligi kompozitsiya jihatidan juda xilma-xil boʻlgan. «Ruijo» (yangi turmush qurganlar to’shagi uchun choyshab) va «bolinpush» (yostiqlar uchun yopinchiq) o’z ichiga olgan to’shak to’plami kelinchak sepining muhim buyumi isoblangan. Yangi turmush qurganlar to‘shagining kashta tikilgan buyumlari bezaklariga alohida e’tibor berilgan, bu yo xayrixohlik xususiyatiga ega, yoki sehrli himoya vazifasini bajargan. Samarqandlik mahsulotlarning rangi shiddatli va jiddiy rang sxemasi bilan ajralib turardi. Kashta tikilgan mahsulotlarning eng mashhur variantlaridan biri bu «chor-chirogʻ» naqshli kompozitsiyadir.

Chor-chirog’ naqshining nomi mahalliy aholining kundalik hayotida uzoq vaqt davomida ishlatilgan to’rt pishiq moy chiroqdan kelib chiqqan. Ko‘pchilik tadqiqotchilar chor-chirog‘ obrazini zardushtiylik dini bilan, muqaddas olov ramzi bo‘lgan olovga sig‘inish bilan bog‘laydilar. Vaqt o’tishi bilan bunday naqshli kashta tikish himoya qiymatiga ega bo’ldi va to’y marosimlarida muhim atributga aylandi. Uyurma elementlari – himoya funktsiyasini bajargan rozetalar atrofidagi burmalar kabi lola rozetasi asl ma’nosi uzoq vaqtdan beri unutilgan.