shaklidagi bezak
Buxoroning an’anaviy bezagi sifatida qo’llaniladigan kashtalari juda xilma-xil va boy hisoblanadi. Yotoq uchun qo’llaniladigan ashyolar to’plamlari joypo’sh (kelin-kuyovlar uchun mo’ljallangan choyshab) va takiyapo’sh (yostiqlar ustiga yopilgan yopinchiq) larni o’z ichiga olgan va kelin sarposining ajralmas qismi hisoblangan. Yangi turmush qurganlar yotoq buyumlariga alohida e’tibor berilgan, chunki mahalliy aholining fikricha yangi kelin-kuyovlar, kelajakda onalar va bolalar eng himoyasiz hisoblangan. Shuning uchun kashtalarni tumor ko’rinishdagi, achchiq qalampir, pichoq va boshqalar ko’rinishida himoyalovchi va sehrli bezaklar bilan tikib chiqilgan.
Bu kashtada gulli to’pbarggul bezaklar achchiq qalampir va anorguli bilan to’ldirilgan. Mahalliy aholi orasida qadim zamonlardan beri anor hayot, to’kin-sochinlik, unumdorlik va sevgi timsoli hisoblanib kelingan. Anor tasviri juda ko’p ilk san’at yodgorliklarida aks etgan, masalan O’rta O’siyoning ona ma’budasi, hayot manbai, unumdorlik xudosi Anaxitaning ashyosi aynan anor mevasi bo’lib, urug’larining ko’pligi bilan barchani hayratga solgan. Achchiq qalampirlarning tasviri yoki ulardan tuzilgan dastalar, ustalarning aytishicha, jin, alvasti va boshqa ruhlardan himoyalovchi sehrli kuchni o’zida aks etgan.
Oʻzbekiston Davlat Sanʼat Muzeyi (Toshkent)